بررسی اثر پرتو گاما بر جوانه زنی گرده ها و جنین زایی هاپلوئید بکرزا در گل‌محمدی (.Rosa damascena Mill)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد تولیدات گیاهی- اصلاح گیاهان باغبانی، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، پاکدشت

2 استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران

3 استادیار، گروه باغبانی، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، پاکدشت

4 کارشناس خبره، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران

5 کارشناس‌ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

6 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران

چکیده

هاپلوئیدها و دابل‌هاپلوئیدها می‌توانند به‌طور مؤثری سرعت برنامه‌های اصلاحی محصولات باغبانی را افزایش دهند. این پژوهش با هدف بکارگیری دانه‌های گرده پرتوتابی‌شده به‌وسیله اشعه گاما در تلاقی گل‌های محمدی و القاء جنین‌های هاپلوئید بکرزا انجام شد. دو ژنوتیپ  G32و G40 گل‌محمدی به‌عنوان والدین مادری و ژنوتیپ G22 و ترکیبی از 40 ژنوتیپ گل‌محمدی به‌عنوان والدین پدری مورد استفاده قرار گرفتند. غنچه‌های والدین پدری در مرحله مناسب جمع‌آوری و با اشعه گاما از منبع کبالت 60 در پنج سطح دز صفر، 250، 500، 800 و 1400 گری پرتوتابی شدند. گل‌های ماده که یک روز قبل از گرده‌افشانی اخته شده بودند با استفاده از گرده غنچه‌های پرتوتابی شده گرده‌افشانی شدند. هیپ‌های (میوه‌ها) تلاقی‌یافته از درختچه‌های والدین مادری در دو زمان 16 و 19 روز پس از گرده‌افشانی برداشت شدند. به‌منظور تعیین محیط کشت مناسب برای رشد جنین‌های نابالغ حاصل از نجات جنین گل‌محمدی از سه ترکیب محیط کشت MS استفاده شد. برای غلبه بر دوره خواب، نیمی از جنین‌ها به‌مدت 2 ماه در دمای 4-1 درجه سانتی‌گراد قرار داده شدند. درصد تشکیل میوه و تعداد بذر در هر میوه به شدت دز اشعه و نوع والد مادری و والد گرده‌دهنده بستگی داشت. البته ترکیب محیط کشت vit + ½MS در مقایسه با دو ترکیب مورد استفاده دیگر برای رشد جنین‌ها مؤثرتر تشخیص داده شد. بنابراین وجود تیمار سرمادهی برای غلبه بر خواب جنین‌ها ضروری بود. با توجه به نتایج حاصل از بررسی‌های مورفولوژیک، به‌ویژه تعداد کلروپلاست سلول‌های روزنه، تیمار 250 ؟ بیشترین میزان تولید گیاهان هاپلوئید را داشت.
 

کلیدواژه‌ها