ارزیابی تنوع ژنتیکی در جمعیتهای مختلف گونه Elymus tauri ازشمال غرب ایران

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

2 عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران

چکیده

در این بررسی تنوع ژنتیکی، وراثت پذیری و همبستگی ساده و چندگانه صفات در گونه Elymus tauri بررسی شد .مواد آزمایشی شامل بذر 8 جمعیت بومی بود که از استانهای آذربایجان شرقی و اردبیل جمع‌آوری گردید .آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در باغ گیاهشناسی تبریز در پائیز سال 1377 پیاده شد .در تجزیه واریانس از نظر صفات مورد بررسی تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه، طول سنبله و طول برگ پرچمی و عملکرد علوفه (وزن خشک بوته) تفاوتهای معنی‏داری در بین جمعیتها وجود داشت ولی برای صفات تعداد برگ، ارتفاع بوته و تعداد سنبلچه تفاوت معنی‏داری مشاهده نگردید .میزان وراثت پذیری عمومی برای تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه، طول سنبلچه، طول برگ و عملکرد علوفه خشک در حد متوسط به بالا و به‏ترتیب معادل 83%، 72%، 80%، 61%، 52% برآورد شد .تجزیه کلاستر با استفاده از روش Ward، 8 جمعیت بومی را در دو گروه متمایز قرار داد .جمعیتهای گلجار مرند، زنوز، صوفیان و اهر در یک گروه و جمعیتهای گوی چوخور مشکین شهر، قینرجه مشکین شهر، میشو (سیوان) و پیام در گروه دیگر قرار گرفتند .این تمایز با ارتفاع مبدا اولیه رویشگاههای جمعیتها مطابقت داشت و نشان داد که جمعیتهای موجود در ارتفاع بالاتر از نظر ویژگیهای موفولوژیکی متفاوت از جمعیتهایی درارتفاعات پائین‏تر می‏باشد.برآورد همبستگی‏های ساده صفات نشان داد که تنها بین عملکرد علوفه و طول برگ همبستگی مثبت و معنی‏داری مشاهده می گردد .با وجود این، ضریب همبستگی چندگانه عملکرد با صفات مورد بررسی بالا بود (8/0=R) .بنابراین برای پی بردن به موثرترین صفات مورفولوژیکی روی عملکرد علوفه رگرسیون نزولی انجام گرفت .در نهایت از بین 8 صفت، تعداد کل پنجه و پنجه بارور در سطح احتمال 5% دارای ضریب رگرسیون ناقص معنی‏داری بودند که بیانگر نقش بیشتر این صفات در تبیین عملکرد علوفه می‏باشد.

کلیدواژه‌ها


- امینی دهقی، م.، 1377.بررسی و تعیین کرولاسیون و رگرسیون علوفه شبدر برسیم و اجزا عملکرد آن.چکیده مقالات پنجمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران.موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج صفحه 35.
- پیمانی فرد، ب.، ملک پور، ب .وفائزی پور، ب.، 1363.معرفی گیاهان مهم مرتعی و راهنمای کشت آنها برای مناطق مختلف ایران.چاپ دوم.نشریه موسسه تحقیقات جنگلها و مرتع.شماره 24.
- سندگل، ع.، 1368.اصول تولید و نگهداری بذر گیاهان مرتعی و علوفه ای.نشریه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.شماره 57.
- سندگل، ع.، 1368.چگونگی رشد گراسها.موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.نشریه شماره 54.
- شریفی نیارق، ج.، 1375.بررسی تنوع گیاهی و فرمهای رویشی چمنزارهای طبیعی منطقه‌ای اردبیل.مجله پژوهش و سازندگی وزارت جهاد سازندگی.شماره 33 صفحه 26.
- عبدی قاضی جهانی ، ا.، 1372.مطالعه هموستازی، هتروزیس، تنوع ژنتیکی، وراثت پذیری و همبستگی صفات در ذرت.پایان نامهدانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی کرج.
- مظفریان، و.، 1375.فرهنگ نامهای ایران، انتشارات فرهنگ معاصر تهران.
- مقدم، م.، محمدی شوطی، ق .و آقایی سربزه، م.،1373.روشهای آماری چند متغیره.انتشارات پیشتاز علم.
- مقدم، م.ر.، 1377.مرتع و مرتع داری.مو سسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- ولی زاده، م .مقدم، م.، 1376.طرحهای آزمایشی در کشاورزی 1.چاپ چهارم.انتشارات پریور تبریز.
- Suzuki, T., Mori, N., NakMURA, C., Panayotov, I., Kaneda, C .and Panaiotov, I., 1992 .Chloroplast and mitochondrial DNAs of alloplasmic common wheat with cytoplasms of Agropyron glaucum , Ag.trichophorum and Haynaldia villosa.Jaapanese  Journal of Genetics.No, 67 : 5 , 405 – 414.
- Lan, XJ., Yan,  J .and Yang,  JL., 1992.Morphology and cytogenetics of  intergeneric hybrids between Roegneria tsyukushiense  and Secale cereale L.1992.Hereditas Beijing.No , 14 :  3 ,1 - 3 .