تأثیر تنش‌ خشکی‌ بر برخی ویژگیهای‌ گیاهچه Plantago ovata Forsk.

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان

چکیده

این‌ تحقیق‌ در سال‌ 1380 در گرگان به‌ منظور بررسی‌ اثرات‌ تنش‌ خشکی‌ بر رشد گیاهچه‌ توده‌های‌ بذری‌ گیاه ‌دارویی‌ Plantago ovata Forsk. ‌انجام‌ شد. تیمارها شامل‌ توده‌ بذری‌ در دو سطح‌) از بذرهای‌ جمع‌آوری‌ شده‌ از مراتع‌ استان‌ گلستان‌ و بذرهای‌ بدست‌ آمده‌ از استان‌ اصفهان (و تنش‌ خشکی‌ در پنج سطح 3 -، 6 -، 9 -، 12 -و 15 -بار‌ و آب‌ مقطر (صفر (به‌عنوان‌ شاهد می‌باشد. برای‌ اعمال‌ تنش‌ خشکی، از محلول‌ پلی‌اتیلن‌ گلایکول 6000 استفاده‌ شد. عوامل‌ مورد نظر با استفاده‌ از طرح‌ فاکتوریل‌ در قالب‌ طرح‌ کاملاً تصادفی‌ در سه‌ تکرار مورد بررسی‌ قرار گرفتند. بدین‌ منظور ابتدا توده‌های‌ بذری‌ درظرفهای پتری‌ در دمای‌ 20 درجه‌ سانتیگراد کشت شدند .تیمار خشکی‌ به منظور تطبیق شرایط با واقعیت موجود در طبیعت، 60 ساعت‌ پس از کشت‌ بذر در ژرمیناتور اعمال‌ شد. صفات‌ مختلفی‌ از جمله ‌درصد جوانه‌زنی‌، طول‌ اندام هوایی‌ و ریشه‌چه‌، وزن‌خشک‌ ریشه‌چه و اندام هوایی و نسبت‌  Shoot / Rootاندازه‌گیری‌ وتعیین‌ شدند .نتایج‌ تجزیه‌ داده‌ها نشان‌ داد که‌ درصد جوانه‌زنی‌ بذرهای تحت‌ تأثیر محل‌ جمع‌‌آوری‌ و توان اسمزی‌ قرار گرفته‌ و تفاوت‌ معنی‌داری (01/0p<) داشتند. همچنین‌ طول‌ اندام هوایی و طول‌ ریشه‌ چه‌ تحت‌ تأثیر توان‌ اسمزی‌ اختلاف‌ معنی‌داری(01/0p<) نشان‌ دادند اما تنها طول‌ اندام هوایی‌ تحت‌ تاثیر محل‌ جمع‌آوری‌ اختلاف‌ معنی‌داری (01/0p<) نشان‌ داد .نسبت‌ وزن‌خشک‌ اندام هوایی ‌به‌ ریشه‌ چه (S/R) بین دو محل‌ جمع‌آوری‌ بذر در سطح‌ 5 درصد، اختلاف‌ معنی‌داری‌ داشت. این‌ نسبت‌ تحت‌ تأثیر توان‌ اسمزی‌ اختلاف‌ معنی‌داری‌ نشان‌ نداد.

کلیدواژه‌ها


1- ابراهیم‌زاده، ح.، میرمعصومی، م. و فخرطباطبایی، م. 1375. بررسی تولید موسیلاژ در چند منطقه ایران با کشت اسفرزه، بارهنگ وپسیلیوم. .پژوهش و سازندگی. شماره 33، صفحه 56 -46.
2- حیدری شریف‌آباد، ح.، 1379. گیاه، خشکی و خشکسالی. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. شماره 250.
3-زینلی، ا. و سلطانی،ا.، 1379. تأثیر خشکی بر رشد هتروتروفیک گیاهچه گندم. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. شماره 4، صفحه 122 -113.
4- عبادی خزینه قدیم، ع.، حیدری شریف آباد، ح.، طهماسبی، ز.، و هاشمی دزفولی، ا. 1378. تثبیت نیتروژن در برخی از ارقام یونجه در شرایط تنش خشکی. پژوهش و سازندگی. شماره 45.
5- کوچکی، ع و سرمدنیا، غ.، 1377 چاپ هفتم. فیزیولوژی گیاهان زراعی. انتشارات دانشگاه مشهد.
6– یزدی صمدی، ب.، رضایی ع. م. و ولی‌زاده، م.، 1376. طرحهای آماری در پژوهشهای کشاورزی. انتشارات دانشگاه تهران.
7- Ashraf, C.M. and Abu-Shakra, S. 1978. Wheat seed germination under low temperature and moisture stress.Agronomy Journal,70:135-139.
8- Baalbaki, R.Z., Zurayk, R.A., Bleik, M.M. and S.N. Talhouk. 1999. Germination and seedling development of drought tolerant and susceptible wheat under moisture stress.Seed Sci. and technol,27:291-302.
9- Bradford, K.J. 1986. Manipulation of seed water relations via osmotic priming to 9 improve germination under stress condition.Hort Science, 21:1105-1112.
10- Choi-WeonYoung; Kang-SiYong; Park-HongKyu; Kim-SangSu; Lee-KiSang; Lee-KyuSeong; Shin-HyunTak; Choi-SunYoung; Choi-WY; Kang-SY; Park-HK; Kim-SS; Lee-KS; Shin-HT; Choi-SY. 2000. Effects of water stress by PEG on growth and physiological traits in rice seedlings. Korean-Journal-of-Crop-Science.45: 2, 112-117.
11- Clarke, J.M, Romagosa, I.,Jana, S., Srivastanma, J.p. and mccaig, T.N.V. 1989. Relation of excised leaf water loss rate and yield of durum wheat in diverse environments. Canadian Journal of  Plant Science, 69:1075-1081.
12- De,R. and Kar, RK. 1995. Seed germination and seedling growth of mung bean (Vigna  radiata) under water sterss induced by PEG-6000.Seed scienceand technology,23:2,301-308.
13- Hampson, C.R. and simpson, G.M. 1990a. Effects of temprature, salt, and osmotic potential on early growth of wheat (Triticum aestivum).I. Germination. Canadian Journal of botany, 68:524-528.
14- Hampson, C.R. and simpson, G.M. 1990b. Effects of temprature, salt, and osmotic potential on early growth of wheat (Triticum aestivum).II. Early seedling growth.Canadian Journal of botany,68:529-532.
15- Hurd, E.A. 1968. Growth of roots of seven varieties of spring wheat at highland low moisture levels.Agronomy Journal,60:201-205.
16- Lafond, G.P. and Baker, R.J. 1986. Effects of temperatture, moisture stress, and seed size on germination of nine spring wheat cultivars.CropScience, 26:563-567.
17- Mauromicale, G. and V. Cavallaro. 1995. Effects of seed osmopriming on germination of tomato at different water potential Seed Sci. and Technol, 23:393-403.
18- Michel, B.E. and M.R. Kaufmann. 1973. The osmotic potential of polyethylene glycol 6000. Plant Physiology, 51: 914-916.
19- Naylor, R.E.L. and Gurmu, M.R. 1990. Seed vigor and water relations in wheat.annals of Applied Biology, 117:441-445.
20- Sajjan-AS; Badnur-VP; Sajjanar-GM. 1999. Effect of water stress on seedling length and vigour index of sunflower cultivars. Current-Research -University-of-Agricultural-Sciences-Bangalore. 28: 9-10 and 130-131.
21- Taylor, A.G., Motes, J.E and Kirkham, M.B. 1982. Germination and seedling growth characteristics of three tomato species affected by water deficits. Journal of the American Society for Horticaltural science, 107:282-285.