بررسی قدرت ترکیب پذیری درختان بنه (Pistacia atlantica) در آذربایجان شرقی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

3 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران

چکیده

قدرت ترکیب‌پذیری درختان بنه Pistacia atlantica در جزیره اسلامی، با انتخاب، علامت‌گذاری و تلاقی پایه‌های مادری و پدری، در سالهای 1380 و 1382، مورد بررسی قرار گرفت. بذرهای حاصل از تلاقی، جمع‏آوری و پس از انجام آزمایشهای تکنولوژیکی بذر کشت شدند. نتایج ارزیابی قدرت ترکیب پذیری عمومی، نشان‌دهنده بیشترین درصد باروری در نتاج حاصل از تلاقی والد مادری 9 با والدین پدری 3 و 11 در سال 1380 بود. بیشترین تعداد بذر در تلاقی والد مادری 9 با پدری 9 و 11 مشاهده گردید. درصد بالای سبز شدن بذر در 1380، مربوط به پایه‌های مادری 12، 13 و 8 بود که با پایه‌های پدری مختلف نتایج بسیار خوبی داشتند. شایان ذکر اینکه والد مادری 9 از قدرت ترکیب پذیری عمومی ‌بالایی برای درصد باروری، تعداد بذر، وزن بذر، قطر بذر، درصد سبز شدن بذر و میانگین ارتفاع نهال برخوردار بود. بالاترین وزن کل میوه در تلاقی‌های صورت گرفته در سال 1382، مربوط با پایه‌های پدری 8، 10 و 1 بود. در ضمن بهترین ترکیب پذیرها در میان پایه‌های مادری، 22، 18 و 12 بوده‌اند. بالاترین وزن میوه بارور در سال 1382، به ترتیب مربوط به پایه‌های پدری 4، 8 و 1 بوده و بهترین ترکیب پذیری در میان پایه‌های مادری 22، 21 و 18 و پایه‌های پدری 8، 1 و 4 بود. بر این اساس، می‌توان گفت که از میان والدین تلاقی یافته در عرصه بنه‌زار جزیره اسلامی، پایه‌های مادری 10 و 11 و پایه‌های پدری 9 و 13 بهترین درختان در سال 1380 و پایه‌های مادری 17، 18، 21 و 22 و پایه‌های پدری 1 و 8 بهترین درختان در سال 1382 بودند. بنابراین، برای تولید بذر و نهال مطلوب و در نتیجه افزایش تولید و بهره‌وری، امکان اجرای طرحهای پایلوت در عرصه‌های بنه‌زار وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


طبایی‌عقدایی، س.ر. و جعفری مفیدآبادی، ع.، 1379. مقدمه‌ای بر اصلاح درختان جنگلی، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره انتشار 252.
کلنگی، ع.، 1369. روغن‌کشی از دانه بنه، مجموعه مقالات سمینار صنایع غذائی, شیراز، سازمان جهادسازندگی استان فارس، کمیته صنایع روستائی، دانشگاه شیراز.
مداح عارفی، ح.، نصیرزاده، ع. و میرزایی ندوشن، ح.، 1382. بررسی تنوع در پایه‌های مادری و پدری بنه Pistacia atlantica، مجموعه مقالات دومین همایش ملی بنه یا مروارید سبز (جلد دوم) جلد10 شماره 2.
Ak, b.e. and Kaska, n. 1997. ISHS second international symposium on pistachios an almonds. Determination of viability and germination rates of pistacia spp. pollen kept for artificial pollination.
Arefi, h.m., Abdi, a., and Saydian, s. e., 2005a, Evaluations of seeds and progenies of pistacia atlantica trees in eastern azarbaijan province, in proceeding of international symposium on pistachio and almonds, Tehran Iran.
Arefi, h.m., Abdi, a., Saydian, s. e., Nasirzadeh, a., Mirzaei nadushan, h., Rad, h., Golbabaii, h. Azdoo, z. and Darvishi ziedabadi, d. 2005b. Genetics & breeding of pistacia atlantica in iran, in proceeding of international symposum on pistachio and almonds, Tehran Iran.
Barazani, O. and Golan-Goldhirsh, A. 2004. Germplasm collection of pistacia at the jacob blaustein institute for desert research. Phenotypic traits and molecular markers. Information bulletin of the research network on nuts (fao-ciheam), number 12 September. IRTA - Mas Bové. Coordination Centre of the Research Network on Nuts
Behboodi, b. 2004. Pistacia vera l. 1753 in iran, Information bulletin of the research network on nuts (fao-ciheam), number 12 september. IRTA - Mas Bové. Coordination Centre of the Research Network on Nuts
Chao, c-c.t., Parfitt, d.e., Kallsen, c., Maranto, j. and Ferguson l. 1997. The california program; breeding and genetics of pistachio. ISHS second international symposium on pistachios and almonds.
Golen- goldhirsh, a. and Kostiukovsky, v. 1997. ISHS second international symposium on pistachios an almonds, Mediterranean.
Hossein-khah, r. and Farhang, b. 1996. pistacia mutica : A new resource for oil production. seminar on pistachio problems. 20-22 august 1996 kerman, Iran.
Kafkas, s. and Kaska, n. 1997. ISHS second international symposium on pistachios an almonds, pistachio rootstock breeding by crossing different wild species grown in turkey.
Kamiab, f., Vesvaei, a. and Panahi, b. 2005. male performance in pistachio (pistacia vera l.) in iv international symposium on pistachios and almonds. tehran, iran.
Vargas, f.j, Romero, m.a. and Clave, j. 1997. Nursery behavior of pistachio rootstocks, ISHS second international symposium on pistachios an almonds.
Zohary, m. 1952. A monographical study of the genus pistacia. Palestine Journal of Botany, jerusalem series, 5: 187-228.