القای کالوس، باززایی و پرآوری زرشک بی‌‌دانه Berberis vulgaris)) در شرایط درون‌شیشه‌ای

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آشتیان

2 نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد پست الکترونیک: sebre14@yahoo.com

چکیده

جنس زرشک بیش از 660 گونه دارد که فقط یک نوع آن یعنی زرشک بی‌دانه Berberis vulgaris))به‌عنوان محصول باغی پرورش داده می‌شود. زرشک بی‌دانه اغلب به‌روش قلمه و پاجوش تکثیر می‌شود که زمان‌بر است، اما با استفاده از روش کشت بافت می‌توان تعداد زیادی گیاه در یک زمان کوتاه تولید کرد. در این تحقیق اثر هورمون‌های مختلف رشد گیاهی در تکثیر زرشک بی‌دانه بررسی شد. از جوانه‌های جانبی به‌عنوان ریزنمونه استفاده شد. ریزنمونه‌ها بعد از مراحل مختلف سترون‎سازی شامل محلول‌های هیپوکلریت سدیم، الکل 70 درصد و کلریدجیوه به محیط‌های کشت حاوی مقادیر مختلف هورمون‌هایBAP ،IAA ،Kin  وGA3 منتقل شدند. کشت‌ها در دمای 2± 25 درجه سانتی‌گراد و 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی در اتاقک رشد قرار داده شدند. نتایج نشان داد که تیمار هیپوکلریت سدیم 3 درصد به‌مدت 15 دقیقه بهترین تیمار ضدعفونی‌کننده ریزنمونه‌های زرشک بود. همچنین محیط MS حاوی 1 میلی‌گرم در لیتر BAP بهترین محیط برای باززایی بود. در بین تیمارهای هورمونی استفاده شده، بیشترین میانگین تعداد شاخه (6 شاخه) مربوط به محیط MS حاوی 2 میلی‌گرم در لیتر BAP و 01/0 میلی‌گرم در لیتر IBA بود. به‌طور کلی از نتایج حاصل شده در این تحقیق می‌توان گفت هورمون BAP برای باززایی زرشک بی‌دانه مؤثرترین هورمون بود. بهترین تیمار ریشه‌زایی، محیط کشت mg/l IBA 5/0 MS + بود. به‌منظور سازگاری گیاهان ریشه‌دار شده به جی‌فی‌پات منتقل و با موفقیت به خاک انتقال یافتند.

کلیدواژه‌ها


-      Anbarani, M., 1370. Berberis and jujube two bright opal of Khorasan deserts, Astan Quds Razavi Publications, p: 13-25.
-      Arena, M. E., Pastur, G. M. and Vater, G., 2000. In vitro propagation of Berberis buxifolia Lam. Biocell, 24:73-80.
-      Bouhouche, N., and Ksiksi, T., 2007. An efficient in vitro plant regeneration system for the medicinal plant Teucrium stocksianum Boiss. Plant Biotechnology Reports, 1: 179-184.
-      Bunn, E., Dixon, K.W. and Langley, M., 1989. In vitro propagation of Leocopogon obtectus Benth. (Epacridaceae). Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 19:77-84.
-      Canan, C, Ozalsan, M., Toremen, H., Sarpkaya, K. and Iskender, E., 2006. In vitro micrografting of pistachio, Pistacia vera L. Var. siirt, on wild pistachio rootstocks. Journal of Cell and Molecular Biology, 5:25-31.
-      Daguin, F., Guyot, E., Cavan. A.C. and Letouze. R., 1992. Micropropagation of three Mahonia clones. Acta Horticulturae, 320:193-197.
-      Darroudi, H., Akbarinia, M., Safarnejad, A., Hosseini, S.M. and Hajian Shahri, M., 2015. Micropropagation of Ribes khorasanicum species by tissue culture. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 23: 65-76.
-      Ehsanpour, A.A. and Amini, F., 2003. Plant Cell and Tissue Culture. Esfahan publication of Academic Center for Education, Culture and Research, 181 pages.
-      Freire, I.C.G., Coelho, C.P.S. and Barros, M.T.F., 2002. Improved culture media for the in vitro establishment of Pear from nodal cuttings. Acta Horticulture, 2: 457-461.
-      Ghavidel Masooleh, A., 2003. Malyng26 (M26) basic of micropropagation. M.Sc. thesis, Islamic Azad University, Science and Research Branch.100 P.
-      Gurel, S. and Gulsen, L., 1998. The effect of IBA and BAP on in vitro shoot production of almond (Amygdalus communis L.). Turkish Journal of Botany, 22:375-379.
-      Kafi, M., and Balandri, A., 2002. Berberis, technology and processes of production, Zaban and Adab Publication, Mashhad. 210 P.
-      Kamalinezhad, M. and Komeylizadeh, H., 1999. Harmful effects of Berberis fruit on the fetus. Journal of Educational Research Information Center (therapist) 1: 11-14.
-      Karhu, S. and Hakala. K., 1990. Rooting in vitro of micropropagated barberry (Berberis thunbergii) shoots. Ann. Agr. Fenn. 29:179-185.
-      Gamborg, O.L. and Shylak, J.P., 1976. Tissue culture, protoplast and morphogenesis in flax. Botany, 4: 301-306.
-      Mackay, W.A., Molinar, Jr. F., Wall, M.M., and Cardenas, M., 1996. Micropropagation of agarita, Berberis trifoliata Moric. HortScience, 31:1030-1032.
-      Misra, M., 2004. Regeneration of patchouli (Pogostemon cablin Benth.) plants from leaf and node callus and evaluation after growth in the field. Plant Cell Reports, 15: 991-994.
-      Moazzen Ferdowsi, B., 1993. Berberis. Agricultural Research, Education and Extension Organization, Tehran, 49 P.
-      Molafyabi, A. and Khafani, S., 2008. Evaluation of the possibility of Berberis production with new technologies, opportunities and challenges, the first national festival of yaghoot sorkh (Berberis). Ghayen. 283 P.
-      Moghimi, Z. and Safarnejad, A., 2014. Assessment of micropropagation and flavonoid content of hawthorn through tissue culture. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 22: 181-191.
-      Mohammadi, M., 2011. Investigation the possibility of micropropagation of Berberis vulgaris. M.Sc. thesis of Ferdowsi University, Mashhad.
-      Murashige, T. and Skoog, F., 1962. A revised medium for rapid growth and bioassays-
-      With tobacco tissue cultures. Plant Physiology, 15: 473-497.
-      Piri, Kh. and Nazarian Firoozabadi, F., 2000. Manual of Plant Tissue Culture. Bu-Ali Sina University Press, Hamedan, 203 pages.
-      Poordad, B., Safarnejad, A., Ebrahimi, M.A. and Bakhshi Khaniki, Gh., 2014. Investigation of effective factors on sumac in vitro propagation. Iraninan Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research. 22: 25-33.
-      Roozban Mahmoud R.Z., 2002, Evaluation of in vitro propagation of some Asian pear, Sapling and Seed, 18: 348-361.
-      Saeedi Heidari, A. and Safarnejad, A., 2015. Micropropagation of Acer monospessulanum through tissue culture. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 23: 237-246.
-      Safarnejad, A., 2011. A rapid and efficient method for regeneration of Cuminum setifolium (Boiss.) Kos.-Pol (1916). International Journal of Science and Nature, 2: 737-742.
-      Safarnejad, A., 2015, Effect of growth regulators on in vitro regeneration of Ziziphus jujube.  Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 23:40-48.
-      Sharifmoghaddam, N., Safarnejad, A. and Tabatabae, S.M., 2011. The effect of plant growth regulators on callus induction and regeneration of Amygdalus communis. Notulae Scientia Biologicae, 3: 97-100.
-      Samsam Shariat, E. and Moattar, F., 1992. Herbs toxicity (toxicity signs and treatment). Esteghlal publishing house. 461 P.
-      Vessal, S.R., Bagheri, A. and Safarnejad, A., 2002. The possibility of in vitro haploid production in chickpea (Cicer arietinum L.). Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 6: 68-76.
-      Zargari, A., 1991. Herbs. Fourth Edition. Publications of University of Tehran, 942 P.
-      Ziaratnia, M. and Salmani, A., 2012, Effect of growth regulators on callus induction seedless Berberis (Berberis vulgaris var asperam L.), Third National Conference on Agricultural Biotechnology in Mashhad. Page of 261.