مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
11
2
2003
07
23
در رقم خرمای مضافتی (Phoneix dactylifera L.) ازدیاد گیاهچههای حاصل از کشت درون شیشهای رویان
171
180
FA
رزا
عرب
علی
جعفری مفیدآبادی
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
jafarimofidabadi@gamil.com
احمد
مجد
یحیی
دهقانی شورکی
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
10.22092/ijrfpbgr.2003.115495
به منظور ارزیابی توان باززایی درون شیشهای خرما (رقم مضافتی)، جنین بالغ از میوههای نارس جداسازی و در محیطهای کشت شامل MS حاوی هورمونهای رشد گیاهی (2,4-D)، 1/2-MS و MS فاقد هورمون کشت گردیدند. بیشترین درصد جوانهزنی جنین در محیط کشت 1/2-MS فاقد هورمونهای رشد مشاهده شد <br /> (24/69 %). جهت تحریک سلولهای مریستمی در ایجاد جوانههای نابهجا، ساقه نهالهای درون شیشهای در منطقه یقه قطع و پس از تقسیم آنها به جدا کشتهای 1 الی 3 سانتیمتری بهصورت عمودی در محیط کشت MS حاوی 4/0 میلیگرم در لیتر Thiamine HCl، 100 میلیگرم در لیتر اینوزیتول، 30 میلیگرم در لیتر ساکارز، 80 میلیگرم در لیتر آدنین سولفات همراه هورمون 2ip در غلظت 10 میلیگرم در لیتر و NAA با غلظت 1/0 میلیگرم در لیتر کشت گردیدند. محیط کشت MS حاوی 10 میلیگرم در لیتر 2ip مناسبترین محیط کشت جهت ایجاد تحریک مریستمها و تولید شاخسارهای جدید بود. شاخههای باززایی شده جهت ازدیاد بهصورت مکرر از منطقه یقه قطع و پس از تهیه جدا کشتها به محیط کشت شاخهزایی منتقل شد و تعدادی نیز جهت تولید نهال در محیطهای کشت ریشهزایی کشت گردیدند. بیشترین بازده ریشهزایی (بیش از80%) پایههای حاصل در محیط کشت MS حاوی 10 میلیگرم در لیتر 2ip همراه 01/0 میلیگرم در لیتر IAA مشاهده شد.
خرما (رقم مضافتی),ریزازدیادی,کشت جنین,دست ورزی ژنتیکی و کشت بافت
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115495.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115495_c35bb95e85c1be5df637f860f377dfa9.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
11
2
2003
07
23
بررسی تنوع نمونههای اسپرس زراعی (Onobrychis sativa) نگهداری شده در شرایط سردخانه برای صفات کیفی بذر
181
200
FA
نوراله
عبدی
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک
n-abdi@iau-arak.ac.ir
حسن
مداح عارفی
عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع, کرج
10.22092/ijrfpbgr.2003.115497
به منظور بررسی و ارزیابی تنوع و روند زوال بذرهای نمونههای موجود در بانک ژن منابع طبیعی، از خانواده پروانه آسا، گونه <em>Onobrychis sativa</em> انتخاب و 9 نمونه از بذرهای آن، متعلق به سالهای گذشته که در سردخانه نگهداری شده بودند در دو آزمایش جداگانه ژرمیناتور و گلخانه در طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند.<br /> در آزمایش ژرمیناتور، صفات قوه نامیه، سرعت جوانهزنی و بنیه بذر و در آزمایش گلخانه، درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه، چهل روز پس از کاشت اندازهگیری شد. در ضمن قوه نامیه و وزن هزار دانه بذرها در بدو ورود به سردخانه اندازهگیری شده بود.<br /> نتایج تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه، اختلاف معنیداری را میان نمونههای مورد آزمون، نشان داد. صفات کاهش قوه نامیه، سرعت جوانهزنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر و ارتفاع گیاه نمونهها، از نظر آماری اختلاف نشان دادند که نشان دهنده وجود تنوع میان نمونهها است.<br /> نتایج ضرایب همبستگی برای صفات مورد مطالعه در میان دو محیط معنیدار بود که نشان دهنده عدم وجود اثرات متقابل ژنوتیپ× محیط است و نمونهها از نظر درصد جوانهزنی در هر دو شرایط روند یکسانی داشتند. همچنین میان سرعت جوانهزنی و بنیه بذر در ژرمیناتور همبستگی بالایی وجود داشت. این همبستگی به وسیله مدل رگرسیونی گام به گام تأیید شد. بنابراین سرعت جوانهزنی برآورد خوبی از بنیه بذر بدست میدهد.<br /> کاهش قوه نامیه با صفات درصد جوانهزنی در گلخانه، سرعت جوانهزنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه همبستگی منفی معنیداری نشان داد. بنابراین در پدیده زوال بذر نه تنها قوه نامیه کاهش مییابد، بلکه سرعت جوانهزنی، بنیه بذر و رشد اولیه گیاه در گلخانه نیز کاهش مییابد. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که کاهش قوه نامیه به شدت تحت تأثیر منشأ بذر قرار دارد و تحت شرایط انجام آزمایش حاضر، تفکیک اثر دوره نگهداری بذر در سردخانه از اثر منشأ بذر، ناممکن بود. بنابراین نمیتوان به طور دقیق پیشنهاد نمود که بذرهای این گونه را پس از چند سال تکثیر و احیاء نمود و بایستی برنامه ریزی احیاء، برای هر نمونه به طور مجزا صورت گیرد.
Onobrychis sativa,زوال بذر,قوه نامیه,سرعت جوانهزنی,بنیه بذر
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115497.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115497_0a4f8cd41fbe4664d8c8a0121dc91538.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
11
2
2003
07
23
بررسی تنوع ژنتیکی بارانکSorbus torminalis L. Crantz) ) از طریق بررسی صفات میوه
201
218
FA
کامبیز
اسپهبدی
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی مازندران و دانشجوی دوره دکتری جنگلداری دانشگاه تربیت مدرس
k_espahbodi@yahoo.com
حسین
میرزایی ندوشن
دانشیار پژوهشی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. تهران
nodushan2003@yahoo.com
مسعود
طبری
استادیار دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس
mtabari@modares.ac.ir
10.22092/ijrfpbgr.2003.115501
این تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی بارانک از طریق بررسی صفات میوه در جنگلهای سنگده مازندران انجام شد. برای انجام آن، دو جمعیت بارانک در منطقه انتخاب و در هر جمعیت 20 پایه بارانک در قطرهای مختلف علامت گذاری گردید. 7 صفت میوه، شامل وزن میوه با جدارگوشتی، قطرهای بزرگ و کوچک ، تعداد کل بذر در هر میوه، وزن کل بذرها، تعداد بذرهای سالم و وزن بذرهای سالم برای هر یک از 40 درخت بررسی شد. ابتدا همبستگی دو به دو صفات با استفاده از روش کارل پیرسون تعــیین شــد. سپس از طریق روش تجزیه به مؤلفههای اصلی اهمیت هر یک از صفات در ایجاد واریانسها مشخص گردید. قطر بزرگ و قطر کوچک میوه بیشترین نقش را در تبیین مؤلفه اول و قطر کوچک و تعداد بذر هر میوه بیشترین نقش را در تشکیل مؤلفه دوم داشتند. سپس با استفاده از مؤلفههای اول و دوم، کل پایهها در محور مختصات پلات شدند. در مرحله بعد با استفاده از کل صفات میوه تجزیه و تحلیل خوشهای انجام و فاصله ژنتیکی میان پایهها تعیین گردید. نتیجه آنالیز خوشهای، پایهها را در 8 خوشه مجزا گروهبندی نمود. شباهت زیادی میان پراکنش درختان روی محور مختصات پلات دو مؤلفه اول تجزیه به مؤلفههای اصلی و نتیجه آنالیز خوشهای به روش WARD وجود داشت. با توجه نتایج آنالیز خوشهای و نیز آرایش قرارگیری پایهها در پلات مؤلفههای اول و دوم ، تنوع ژنتیکی، بیشتر ناشی از تفاوتهای میان دو جمعیت است. این نتیجه با نتایج بررسیهای الکتروفورزی تنوع ژنتیکی که در مورد همین دو جمعیت انجام شده بود نیز همخوانی خوبی دارد.
بارانک,تنوع ژنتیکی,صفات میوه,تجزیه به مؤلفههای اصلی و تجزیه خوشهای
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115501.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115501_4e5dddb578c92a6f516ed117ba5bcbda.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
11
2
2003
07
23
ارزیابی تنوع در اجزاء گل و عملکرد اسانس ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill.) کاشان
219
234
FA
سیدرضا
طبائی عقدائی
اعضاء هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران
tabaei@rifr-ac.ir
محمد باقر
رضایی
اعضاء هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران
کامکار
جایمند
اعضاء هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران
10.22092/ijrfpbgr.2003.115510
تعداد نه ژنوتیپ گل محمدی (<em>Rosa damascena </em>Mill.) از نقاط مختلف منطقه کاشان در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شد. ژنوتیپها از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) و میزان اسانس، در بهار 1381 مورد مقایسه قرار گرفتند. ارزیابی و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از تجزیه واریانس، گروهبندی میانگینها و تجزیه خوشهای انجام گرفت. از نظر تعداد گلبرگ، تعداد پرچم و تعداد مادگی تفاوت میان ژنوتیپها معنیدار بود، و مقایسه میانگینها، ژنوتیپها را برای صفات فوق به ترتیب در 2، 3 و 2 گروه مجزا قرار داد. همچنین ژنوتیپهای تحت مطالعه از نظر غلظت اسانس اختلاف قابل ملاحظهای را نشان دادند. تجزیه خوشهای بر اساس تعداد گلبرگ، تعداد پرچم و مادگی و غلظت اسانس گلبرگ، ژنوتیپها را در 2 دسته قرار داد. محلهای جمعآوری ژنوتیپها اختلاف معنیداری را برای تعداد گلبرگ و تعداد مادگی نشان داده و در دو گروه متفاوت دستهبندی شدند. ارزیابیهای فوق رابطه مشخصی را میان تنوع ژنوتیپی و تقسیمبندی جغرافیایی نشان ندادند. اما نتایج حاصل تنوع قابل توجهی را دراجزاء گل و میزان اسانس ژنوتیپهای گل محمدی کاشان نشان میدهند.
گل محمدی,تنوع,ژنوتیپ,اجزاء گل,اسانس
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115510.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115510_b64c710e2f61fdc31ac00954f65e920e.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
11
2
2003
07
23
ارزیابی تنوع ژنتیکی در جمعیتهای مختلف گونه Elymus tauri ازشمال غرب ایران
235
248
FA
اکبر
عبدی قاضی جهانی
مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی
akbar_abdii1343@yahoo.com
حسین
میرزایی ندوشن
عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران
nodushan2003@yahoo.com
احمد
رزبان حقیقی
a_razban_h@yahoo.com
امیر
حسین طالب پور
10.22092/ijrfpbgr.2003.115514
در این بررسی تنوع ژنتیکی، وراثت پذیری و همبستگی ساده و چندگانه صفات در گونه <em>Elymus tauri </em>بررسی شد .مواد آزمایشی شامل بذر 8 جمعیت بومی بود که از استانهای آذربایجان شرقی و اردبیل جمعآوری گردید .آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در باغ گیاهشناسی تبریز در پائیز سال 1377 پیاده شد .در تجزیه واریانس از نظر صفات مورد بررسی تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه، طول سنبله و طول برگ پرچمی و عملکرد علوفه (وزن خشک بوته) تفاوتهای معنیداری در بین جمعیتها وجود داشت ولی برای صفات تعداد برگ، ارتفاع بوته و تعداد سنبلچه تفاوت معنیداری مشاهده نگردید .میزان وراثت پذیری عمومی برای تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه، طول سنبلچه، طول برگ و عملکرد علوفه خشک در حد متوسط به بالا و بهترتیب معادل 83%، 72%، 80%، 61%، 52% برآورد شد .تجزیه کلاستر با استفاده از روش Ward، 8 جمعیت بومی را در دو گروه متمایز قرار داد .جمعیتهای گلجار مرند، زنوز، صوفیان و اهر در یک گروه و جمعیتهای گوی چوخور مشکین شهر، قینرجه مشکین شهر، میشو (سیوان) و پیام در گروه دیگر قرار گرفتند .این تمایز با ارتفاع مبدا اولیه رویشگاههای جمعیتها مطابقت داشت و نشان داد که جمعیتهای موجود در ارتفاع بالاتر از نظر ویژگیهای موفولوژیکی متفاوت از جمعیتهایی درارتفاعات پائینتر میباشد.برآورد همبستگیهای ساده صفات نشان داد که تنها بین عملکرد علوفه و طول برگ همبستگی مثبت و معنیداری مشاهده می گردد .با وجود این، ضریب همبستگی چندگانه عملکرد با صفات مورد بررسی بالا بود (8/0=R) .بنابراین برای پی بردن به موثرترین صفات مورفولوژیکی روی عملکرد علوفه رگرسیون نزولی انجام گرفت .در نهایت از بین 8 صفت، تعداد کل پنجه و پنجه بارور در سطح احتمال 5% دارای ضریب رگرسیون ناقص معنیداری بودند که بیانگر نقش بیشتر این صفات در تبیین عملکرد علوفه میباشد.
Elymus tauri,ضریب همبستگی,کلاستر بندی,وراثت پذیری و تنوع ژنتیکی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115514.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115514_07c93aec5393f5a6131e51d3eb8682dc.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
11
2
2003
07
23
بررسی برخی فاکتورهای کیفیت فیزیولوژیکی بذر(درصدجوانه زنی، سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه)گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavic L.) تحت شرایط آزمون پیری زودرس
249
256
FA
حمیدرضا
عیسوند
کارشناس مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع و دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه تهران
hrisvand@yahoo.com
محمد علی
علیزاده
2- استادیار پژوهش، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع, مجتمع تحقیقاتی ,کرج
maalizadeh@rifr-ac.ir
10.22092/ijrfpbgr.2003.115518
در این تحقیق سه فاکتور درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه بذر گیاه دارویی بادرشبو پس از اعمال تیمارهای مختلف پیری زودرس، در شرایط آزمایشگاه مورد مطالعه قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل مدت زمان قرار گرفتن بذر در دمای °C40 و رطوبت نسبی 100% بود که به ترتیب به صورت شاهد، 12، 24، 48 و 72 ساعت اعمال شدند. اختلاف بین تیمارها برای درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه بذر از نظر آماری معنیدار بود. درصد جوانهزنی تیمارهای شاهد، 12 و 24 ساعت پیری زودرس به لحاظ آماری در گروه a و تیمارهای 48 و 72 ساعت پیری زودرس در گروه b قرار گرفتند. بیشترین درصد و سرعت جوانهزنی بذور مربوط به تیمار شاهد و کمترین آنها مربوط به تیمار 72 ساعت پیری زودرس بود. با افزایش مدت زمان تیمار پیری زودرس، هر سه خصوصیت ذکر شده دچار کاهش شدند اما در بین آنها شاخص بنیه بذر افت بیشتری از خود نشان داد و پس از انجام مقایسه میانگینها ، بذور شاهد با بالاترین شاخص بنیه در گروه a ، تیمارهای 12 و 24 ساعت پیری زودرس در گروه b و تیمارهای 48 و 72 ساعت پیری زودرس نیز در گروه c قرار گرفتند. کمترین شاخص بنیه مربوط به تیمار 72 ساعت پیری زودرس بود.
آزمون پیری زودرس (AAT),بادرشبو,جوانهزنی,شاخص بنیه
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115518.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115518_6ad65dc1ea6475b0cc333b21293d2735.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
11
2
2003
07
23
اولین گزارش از شکستن خواب و جوانه زنی بذر کزل (Diplotaenia damavandica Mozaffarian, Hedge & Lamond)
257
275
FA
محسن
نصیری
عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع, تهران
nasiri_100@yahoo.com
پرویز
باباخانلو
عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع, تهران,
حسن
مداح عارفی
عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع, تهران
10.22092/ijrfpbgr.2003.115522
کزل (<em>Diplotaenia damavandica</em> Mozaffarian, Hedge & Lamond) یکی از گیاهان مهم بومیایران است که دارای رویشگاه بسیار محدودی در دامنه رشته کوه البرز <br /> (در محدوده ارتفاعی 3000-2400 متر) میباشد. به سبب وجود ترکیبات مؤثره خاصی که دارای اثرات درمانی در اغلب عوارض پوستی دارد، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که تاکنون بررسیها جهت جوانهزنی بذر این گیاه موفقیت آمیز نبوده است, در بررسی حاضراین مهم در دستور کار قرار گرفت. پس از مراحل ضد عفونی سطحی بذر با اتانول<br /> (70%، 5 ثانیه) و هیپو کلریت سدیم (1%، 20-15 دقیقه)، آزمایشهایی جداگانه به صورت طرح کاملآً تصادفی با سه تکرار، شامل تیمارهای سرمادهی (در دمای1- تا 3+ درجه سانتیگراد) در سه سطح از نظر زمان (15، 30 و 45 روز) روی دو بستر کاغذ صافی و ماسه بادی استریل, جیبرلیک اسید (GA<sub>3</sub>) در سه سطح از نظر غلظت50، 100 و 200 میلیگرم در لیتر (به مدت 24 ساعت) و خراشدهی با اسید سولفوریک در دو سطح از نظر غلظت <br /> (25 و 50 درصد) در دو زمان 10 و20 دقیقه، اعمال گردید. بررسیهای آماری نشان داد که برای شکستن خواب بذر این گیاه 45 روز سرمادهی مناسبترین تیمار سرمایی در سطح<br /> 1% است و بستر ماسه نسبت به کاغذ صافی در سطح 5% مناسبتر است. هورمون جیبرلین اگرچه در غلظت ppm200 به طور معنیداری باعث جوانهزنی بذراین گونه شد، ولی دانه رستهای حاصل قادر به استقرار نبودند. اسید سولفوریک نه تنها اثری بر شکستن خواب نداشت بلکه با افزایش غلظت اسید و زمان به کارگیری، بذرهای تیمارشده بیشتر مورد حمله قارچی قرار گرفتند.
جوانهزنی,خراشدهی؛ خواب بذر,کزل
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115522.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115522_6ab11b07a1605193312ceb2d8985610b.pdf