مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
12
3
2004
11
21
اثر سرما بر برخی از ویژگیهای فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی ژنوتیپهایی از یونجه یکساله Medicago spp.
229
241
FA
عباس
قمری زارع
عضو هیات علمی
ghamari-zare@rifr-ac.ir
مریم
جبلی
jebeli@rifr-ac.ir
محمد
فتحیپور
10.22092/ijrfpbgr.2004.115402
رویش یونجههای یکساله در بیشتر مناطق ایران، ما را بر آن داشت که اثر دما را بر رشد رویشی یونجه یکساله مطالعه نماییم. این پژوهش در قالب طرح کرتهای خرد شده که عامل اصلی آن دما (صفر، 5، 10، 15 و 20 درجه سانتیگراد و گلخانه معمولی با دمای 18 الی 25 درجه سانتیگراد) و نه ژنوتیپ از 5 گونه<em>M. trancatula, M. orbicularis M. radiata, M. rigidula, M. polymorpha</em> بهعنوان عامل فرعی در محیط کنترل شده (اتاقکهای رشد) و در شرایط آب کشت انجام شد.
ارتفاع بوته، وزن اندام هوایی (علوفه)، طول ریشه و وزن خشک ریشه در دماهای متفاوت و ژنوتیپهای مختلف کاملاً متفاوت بود. اثر متقابل دما و ژنوتیپ برای تمامی صفات به جز ارتفاع بوته معنیدار (01/0p<) بود. در محدوده دماهای مورد آزمایش صفات مذکور نسبت به سرما حساستر و <em> M. rigidula</em>مقاومترین گونه شناخته شد. 15 روز پس از اعمال تیمار دمایی اختلاف معنیداری از نظر توان بالقوه آبی بین ژنوتیپها و تیمارهای دمایی نشان داده نشد. وجود گونههای یونجه یکساله در بیشتر نقاط ایران و تنوع ژنتیکی درون و بین گونهای آنها که نتایج این پژوهش نیز مؤیدآن است، نویددهنده امکان اصلاح و ایجاد واریتههای مناسب برای شرایط متنوع اقلیمی ایران است.
یونجه یکساله,Medicago spp,رشد رویشی,سرما و تنوع ژنتیکی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115402.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115402_8d9ff5261ea73074830b4b2ac8449dd9.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
12
3
2004
11
21
شناسایی، بررسی فنولوژیکی و ارزیابی عملکرد علوفه برخی از گونههای یونجه یکساله در استان فارس
234
255
FA
عبدالرضا
نصیرزاده
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس.
مهرناز
ریاست
riasat49@yahoo.com
10.22092/ijrfpbgr.2004.115403
به منظور تعیین رویشگاه یونجههای یکساله، در اوایل فصل رویش سالهای 1379 - 1378 مسافرتهایی به تمام نقاط استان فارس انجام گرفت. که در نتیجه 60 رویشگاه طبیعی یونجه مشخص شد. جهت شناسایی گونهها، در اواسط فصل رویش با مراجعه به کلیه رویشگاهها، نمونه گیاهی جمعآوری و به هرباریوم منتقل گردید. در این پژوهش 9 گونه یونجهیکساله و 2 گونه یونجه چندسالهاز استان فارس جمعآوری و شناسایی شد. در طول فصل رویش با مراجعه به رویشگاهها، مطالعه چرخه زندگی شامل زمانهای سبز شدن، گلدهی و تولید بذر گونهها مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعات نشان داد که گونههای <em>M. radiata</em>،<em>M. orbicularis </em><em>،</em><em><br /> </em><em> M. polymorpha </em>و <em>M. laciniata </em><em> </em>در اواسط اسفند در طبیعت ظاهر شده و در اوایل اردیبهشت ماه چرخه زندگی آنها به پایان میرسد همچنین گونه <em>M. scutellata</em>در اواسط فروردین در طبیعت ظاهر شده و در اواسط اردیبهشت چرخه زندگی آن به پایان میرسد. به منظور تعیین و مقایسه عملکرد گونهها، اقدام به کاشت بذر 5 گونه یونجه یکساله گردید که در مشاهدات صحرایی از عملکرد بیشتری برخوردار بودند. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. مقایسه عملکرد گونههای یونجه یکساله در انتهای مرحله رویشی و اواسط گلدهی نشان داد که تفاوت بسیار معنیداری بین وزن تر و خشک علوفه گونههای مورد مطالعه وجود دارد، به طوری که عملکرد علوفه تر در سه گونه<em>M. orbicularis </em>، <em> M. polymorpha</em>و <em>M. scutelata</em> در انتهای مرحله رویشی به ترتیب از 30، 7 و 4 گرم در هر بوته به 58، 52 و32 گرم در اواسط مرحله گلدهی رسیده است که به ترتیب نشاندهندة 49، 87 و 5/87 درصد افزایش در عملکرد علوفه میباشد.
یونجههای یکساله,ارزیابی فنولوژیکی و عملکرد علوفه
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115403.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115403_c70b541cf4c3d70b08848e1366bf6ee1.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
12
3
2004
11
21
استفاده از روش کشت جنین در شکستن خواب بذر راش Lipsky Fagus orientalis
257
264
FA
علی
جعفری مفیدآبادی
عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
jafarimofidabadi@gamil.com
منوچهر
امانی
10.22092/ijrfpbgr.2004.115404
راش (<em>Fagus orientalis </em>Lipsky)، از گونههای گیاهی درختی تولید چوب در جنگلهای هیرکانی شمال ایران است، بهمنظور افزایش جوانهزنی بذرها و تولید نهال در این گونه، روش کشت درون شیشهای جنین مورد استفاده قرار گرفت. قبل از جوانهزنی بذرها تحت تیمار سرمای چهار هفتهای (4 درجه سانتیگراد بهعنوان تیمار استرافیکاشن سرما) و تیمار بدون اعمال سرما (کنترل) مورد ضدعفونی سطحی قرار گرفت. جنینها از بذرهای ضدعفونی شده پس از حذف لایه اندوکارپ ایزوله و جهت جوانهزنی به محیطهای کشت(MS, Half - MS) منتقل شد، نتایج بدست آمده نشان داد که اختلاف معنیداری بین تیمار سرما 4 درجه سانتیگراد و تیمار بدون سرما (شاهد) برای درصد جوانهزنی جنین در سطح 5% وجود ندارد <br /> (33/72% و 5/77% بهترتیب). بنابراین حذف لایه اندوکارپ و کشت جنین بدون اعمال تیمار سرما قادر به حذف دوره طولانی خواب بذر در این گونه میباشد.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها روی عناصر غذایی در جوانهزنی جنین نشان داد که اختلاف معنیداری در سطح 5 % بین محیطهای کشت وجود ندارد. مقدار جوانهزنی در محیط کشت پایه MS و Half-MS بهترتیب 78/37 و 72/72% میباشد. گیاهچههای حاصل پس از ظهور اولین برگها به ارتفاع 8 الی 10 سانتیمتری و ظهور ریشه جهت انجام سازگاری تدریجی به خاک داخل گلدان منتقل شدهاند.
Fagus orientalis Lipsky,راش,کشت جنین,شکستن خواب بذر و جوانهزنی بذر
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115404.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115404_3f8a45936af82c7da81fc086e41e0216.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
12
3
2004
11
21
بررسی تنوع موجود در دوره گلدهی و مورفولوژی 8 ژنوتیپ گل محمدی (.Rosa damascena Mill)
265
280
FA
سیدرضا
طبائی عقدائی
موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور
tabaei@rifr-ac.ir
ابراهیم
سلیمانی
علی
اشرف جعفری
10.22092/ijrfpbgr.2004.115407
ژنوتیپهای گل محمدی (<em>Rosa damascena </em>Mill.) از نقاط مختلف کشور جمعآوری و در مزرعه تحقیقاتی گل محمدی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. در میان نمونههای فوق، تعداد 8 ژنوتیپ از نظر زمان شروع گلدهی، دورة گلدهی و صفات مورفولوژیکی مورد بررسی قرار گرفتند. ارزیابی و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از تجزیه واریانس، گروهبندی میانگینها و تجزیه همبستگی انجام گرفت. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، ژنوتیپها از نظر طول دوره گلدهی و نیز صفاتی از قبیل ارتفاع، زاویة شاخه، تعداد برگ، تراکم و طول خار، تعداد گل در شاخه، طول وعرض نهنج اختلاف معنیداری (01/0P<) نشان دادند. همچنین ژنوتیپها براساس مقایسه میانگین طول دوره گلدهی و هریک از صفات ارتفاع و تعداد گل در شاخه، قطر پوشش، زاویه شاخه، تراکم و طول خار ساقه، طول و عرض نهنج، عرض غنچه در گروههای مجزا قرار گرفتند. ضرایب همبستگی صفات نشان دهنده روابط معنیداری بین آنها بودند و در بین آنها طول دوره گلدهی، بیشترین همبستگی (90/0r=) را با عملکرد گل نشان داد. تفاوت میان ژنوتیپها از نظر طول دوره گلدهی و خصوصیات مورفولوژیکی و نیز همبستگی صفات، نشان دهنده ژرم پلاسم غنی در توده گل محمدی تحت مطالعه بود. این وضعیت نمایانگر وجود ظرفیت مناسب برای اصلاح صفات، جهت افزایش عملکرد، توسعه کشت و بهرهبرداری تجاری گل محمدی در کشور میباشد.
گل محمدی ((Rosa damascena Mill,تنوع,ژنوتیپ و صفات مورفولوژیکی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115407.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115407_fedfd903908883f1335a64ce39fbd030.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
12
3
2004
11
21
بررسی تنوع ژنتیکی عملکرد بذر و صفات مورفولوژیکی در تودههای شبدر توت فرنگی ((Trifolium fragiferum L. با استفاده از تجزیه به مؤلفههای اصلی و تجزیه کلاستر
281
296
FA
علی
اشرق جعفری
استاد پژوهش و رئیس بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
مهدی
ضیایی نسب
کارشناس، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.
mziaei2003@yahoo.com
10.22092/ijrfpbgr.2004.115411
به منظور بررسی تنوع ژنتیکی عملکرد بذر، علوفه و صفات مورفولوژیکی در شبدر توت فرنگی، 9 ژنوتیپ داخلی و خارجی از این گونه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در<br /> 3 تکرار در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج، وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، مورد مطالعه قرار گرفتند. صفات اندازة برگچه، طول میانگره، طول دمبرگ، ارتفاع کانوپی، سطح پوشش، تعداد گلآذین در استولن، تعداد گلآذین در واحد سطح، تعداد استولن در واحد سطح، تعداد گلچه در گلآذین، تعداد بذر در گلآذین، وزن هزار دانه، عملکرد بذر و عملکرد علوفه برای مدت دو سال مورد ارزیابی قرار گرفتند. دادههای مربوط به هر صفت در هر سال و میانگین دو سال مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند. برای تعیین فاصله ژنتیکی و گروهبندی ژنوتیپها از تجزیه به مؤلفههای اصلی و تجزیه خوشهای استفاده شد.
نتایج تجزیه آماری نشان دهنده تفاوت معنیدار میان ژنوتیپها برای کلیه صفات به جزء وزن هزار دانه بود. ژنوتیپهای 20258، 134 و 1608 بهعنوان ژنوتیپهای برتر برای تولید بذر و علوفه شناخته شدند. ژتوتیپ 2580 با منشاء استرالیا با بیشترین مقدار سطح پوشش دارای عادت رشد خزنده بیشتری بود. با استفاده از تجزیه به مؤلفههای اصلی مهمترین متغیرهای مؤثر در عملکرد علوفه و بذر شناسایی شدند. سه مؤلفه اول 85% از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند. صفات اندازه برگچه، طول دمبرگ، ارتفاع کانوپی و عملکرد علوفه مهمترین نقش را در تبیین مؤلفه اول داشتند، در حالی که در مؤلفه دوم فاصله میانگره، سطح پوشش (رشد خزنده)، تعداد استولن در واحد سطح، تعداد گلآذین در واحد سطح، تعداد گلچه در گلآذین از صفات مهم بودند. در مؤلفه سوم عملکرد بذر، تعداد بذر در گلآذین، تعداد استولن در واحد سطح، تعداد گلآذین در واحد سطح و تعداد گلآذین در استولن مهمترین نقش را در تولید بذر دارا بودند. با توجه به نتایج بدست آمده، مؤلفه اول به نام عملکرد علوفه، مؤلفه دوم سطح پوشش (عادت رشد خزنده) و مؤلفه سوم عملکرد بذر نامگذاری شد.
نتایج حاصل از تجزیه کلاستر، ژنوتیپهای ارزیابی شده را در 3 گروه متفاوت قرار داد. ژنوتیپهای موجود در کلاستر 2 که دو ژنوتیپ 134 و 20258 بودند، از نظر کلیه صفات مورد مطالعه نسبت به دو گروه دیگر برتری داشتند. ژنوتیپهای کلاستر 1 از لحاظ بیشتر صفات در حد متوسطی قرار داشتند. ژنوتیپ 720 تبریز با قرار گرفتن در کلاستر شمارة 3 کمترین بازده را از لحاظ عملکرد علوفه و تولید بذر داشت. در نمایش گروهبندی مربوط به تجزیه کلاستر بر روی محور مختصات مؤلفههای 1و2، تطابق خوبی بین تجزیه کلاستر و تجزیه به مؤلفههای اصلی وجود داشت.
شبدر توت فرنگی Trifolium fragiferum L,عملکرد علوفه,عملکرد بذر,صفات مورفولوژیکی,تجزیه به مؤلفههای اصلی و تجزیه خوشهای
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115411.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115411_b7412b9833537d81513ca113fa2b61ee.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
12
3
2004
11
21
بررسی تنوع ژنتیکی و شناسایی صفات مؤثر بر عملکرد علوفه در 11 جمعیت گونه Poa prathensis از استان زنجان
297
316
FA
پرویز
مرادی
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان
parvizmoradi@yahoo.com
علی
حق نظری
عضو هیأت علمی دانشگاه زنجان.
علی
اشرف جعفری
عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.
10.22092/ijrfpbgr.2004.115413
بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی تودههای <em>Poa prathensis</em> استان زنجان، 10 جمعیت جمعآوری شده از سطح استان زنجان، در قالب طرح کاملاً تصادفی نامتعادل با پایه چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان طی سالهای 82 و 83 مورد ارزیابی قرار گرفتند. عملکرد علوفه خشک و 19 صفت مورفولوژیکی مورد مطالعه قرار گرفت. دادههای مربوط به صفات اندازهگیری شده در هر یک از سالهای 82 و 83 بهصورت جداگانه تجزیه شدند و با استفاده از طرح کرتهای خرد شده در زمان 7 صفت مورد تجزیه واریانس مرکب قرار گرفتند. اختلاف معنیداری میان جمعیتها برای تمام صفات مورد مطالعه مشاهده گردید که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی در جمعیتها جمعآوری شده استان زنجان میباشد. با تجزیه به مؤلفههای اصلی، 3 مؤلفه اول 88 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند. تاریخ ظهور خوشه، تاریخ گردهافشانی، تاریخ رسیدگی بذر و وزن بذر با علامت مثبت و تعداد ساقه با علامت منفی مهمترین نقش را در تبیین مؤلفه اول داشتند. در مؤلفه دوم طول برگ پرچم، وزن برگ و طول خوشه و در مؤلفه سوم نیز عرض برگ، عرض کانوپی و فاصله برگ پرچم تا خوشه از مهمترین صفات بودند. نتایج حاصل از تجزیه خوشهای، 10 جمعیت ارزیابی شده را در 4 گروه متفاوت قرار داد. گروه اول دارای بیشترین ارتفاع بوته و طول برگ بوده و خوشه دوم نسبت برگ به ساقه بالا و بیشترین عرض کانوپی را داشت. خوشه سوم از ویژگیهایی چون عملکرد علوفه متوسط، ارتفاع متوسط و تاریخ رسیدگی متوسط برخوردار بود. گروه چهارم نیز زودرس، پاکوتاه و دارای عملکر علوفه پایین بود. در نهایت با پراکنش جمعیتها براساس سه مؤلفه اول، تطابق خوبی بین تجزیه کلاستر و تجزیه به مؤلفههای اصلی مشاهده گردید.vvv
تنوع ژنتیکی,تجزیه به مؤلفههای اصلی,تجزیه خوشهای,عملکرد علوفه و prathensis Poa
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115413.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115413_8c4c0a53070e7950b606a5829c021b5d.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
12
3
2004
11
21
اثر تنش کمبود آب بر هیدراتهای کربن غیر ساختمانی در گونههای Onobrychis viciifolia و Onobrychis radiata
317
326
FA
پروین
رامک
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، خرمآباد
ramak30@yahoo.com
رمضانعلی
خاورینژاد
استاد دانشگاه تربیت معلم تهران.
حسین
حیدریشریفآباد
دانشیار مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.
مسعود
رفیعی
استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان
10.22092/ijrfpbgr.2004.115416
تغییرات هیدراتهای کربن غیر ساختمانی با استفاده از طرح کاملاً تصادفی بهصورت فاکتوریل شامل تیمار تنش کمبود آب از طریق آبیاری براساس کسری از درصد رطوبت ظرفیت مزرعه درسه سطح (50، 75 و100 ظرفیت مزرعه) طی دورههای رویشی و زایشی در گونههای<br /> <em> O. viciifolia </em>و <em>O. radiata</em> در شرایط گلخانه بررسی و مقایسه شد. حداکثر دمای گلخانه 38 درجه سانتیگراد و دمای حداقل 14 درجه سانتیگراد بود. تیمارهای تنش 40 روز پس از کاشت اعمال شد.
براساس نتایج گونه<em>O. viciifolia </em><em> </em>قادر به تحمل سطح تن FC 50% نبود، در حالیکه گونه <em> O. radiata</em>به راحتی این سطح از تنش را تحمل کرد. بررسیهای بیوشیمیایی نشان داد که میزان قندهای محلول در ریشه و اندام هوایی در هر دو گونه با افزایش شدت تنش، نسبت به شاهد افزایش داشت، در حالیکه میزان نشاسته با افزایش شدت تنش نسبت به شاهد کاهش نشان داد. مقایسه دو گونة<em> O. viciifolia </em>و<em> O. radiata</em>نشان داد که گونه<em>O. radiata</em>به هنگام تنش میزان قند محلول بیشتری داشت و از این نظر با گونه <em>O. viciifolia</em>تفاوت معنیداری را نشان داد، بنابراین، نتایج این بررسی را میتوان در مطالعات اصلاحی و گزینش در جهت افزایش مقاومت به خشکی در گیاهان بکار گرفت.
هیدراتهای کربن غیر ساختمانی,قندهای محلول,نشاسته,رطوبت مزرعه و تنش کمبود آب
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115416.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_115416_a2510e7cef56db2f203f39077a14ca4a.pdf