مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
بهرهگیری از نشانگرهای ریزماهواره یونجه در ارزیابی تنوع ژنتیکی جمعیتهای اسپرس زراعی
151
163
FA
سیاره
ایرانی
دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
sayarehirani@yahoo.com
آقافخر
میرلوحی
استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
محمد مهدی
مجیدی
0000-0003-4746-9036
نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
majidi@cc.iut.ac.ir
مجید
طالبی
استادیار، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
mtalebi@cc.iut.ac.ir
10.22092/ijrfpbgr.2015.102239
در این مطالعه بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی 22 جمعیت اسپرس زراعی جمعآوری شده از مناطق جغرافیایی مختلف از نشانگرهای ریزماهواره جنس <em>Medicago</em> استفاده شد. محتوی اطلاعات چند شکل برای جایگاههای ریزماهوارهای مورد مطالعه در فاصله 20/0 تا 43/0 متغیر بود و میانگینی برابر 33/0 داشت. نشانگرهای mtgsp_005e04.taa.9 و Aac004 با داشتن بیشترین محتوی چندشکلی بهعنوان نشانگرهای مفید جهت مطالعات ژنتیکی شناخته شدند. بر اساس تجزیه خوشهای، جمعیتهای اسپرس زراعی در دو گروه اصلی (ایرانی و خارجی) و هر کدام در دو زیر گروه طبقهبندی شدند. جمعیتهای اسپرس زراعی خارجی براساس محل جمعآوری به دو زیر گروه اروپای غربی و اروپای مرکزی-شرقی تقسیمبندی شدند. نتایج تجزیه خوشهای با استفاده از تجزیه به مؤلفههای اصلی متعادل نیز مورد تایید قرار گرفت. بر اساس تجزیه واریانس مولکولی ، میزان 6/13 درصد از کل تنوع به تفاوت بین جمعیتهای اسپرس زراعی ایرانی و خارجی و 5/69 درصد به تفاوت درون جمعیتها اختصاص داشت. در تجزیه واریانس مولکولی، مقدار شاخص تثبیت برابر با 27/0 حاصل شد که نشاندهنده تفکیک و تمایز بالا بین جمعیتهای اسپرس زراعی و خارجی است. در مجموع، آغازگرهای SSR مورد استفاده در این آزمایش، چندشکلی بالایی را نشان دادند و تنوع ژنتیکی موجود در ژرمپلاسم اسپرس مورد مطالعه را با کارایی بالایی به تصویر کشیدند.
انتقالپذیری,محتوی اطلاعات چندشکل,تجزیه به مؤلفههای اصلی متعادل,تجزیه خوشهای
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102239.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102239_91c3b48309a62e2c6c105d0a86bcd6a5.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
بررسی الگوی بیان ژنهای دخیل در مسیر بیوسنتزی مونوترپنها و تریترپنها تحت تأثیرتیمار اسیدسالیسیلیک در گیاه دارویی سیاهدانه
164
174
FA
ریزان
الیاسی
دانشآموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج
raad.elyasi@gmail.com
محمد
مجدی
نویسنده مسئول مکاتبات، استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج
m.majdi@uok.ac.ir
بهمن
بهرام نژاد
استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج
قادر
میرزا قادری
استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج
10.22092/ijrfpbgr.2015.102240
سیاهدانه (<em>Nigella sativa </em>L<em>.</em>) متعلق به خانواده آلاله، یکی از گیاهان دارویی مهم میباشد که انواع متعددی از متابولیتهای ثانویه گیاهی از جمله ترپنها را تولید میکند. مونوترپنها و تریترپنها از مهمترین گروههای تشکیلدهنده ترپنها میباشند. در مسیر بیوسنتزی مونوترپنها تحت عنوان مسیرMEP واقع در پلاستید، ژنهای مختلفی دخیل میباشند که مونوترپن سنتازها تحت عنوان ژنهای محدودکننده سرعت واکنش در این مسیر شناخته شدهاند. در طی مسیر بیوسنتزی مونوترپنها، آنزیم ژرانیلدیفسفات سنتاز مسئول کاتالیز ژرانیلدیفسفات بهعنوان پیشماده عمومی مونوترپنها میباشد. اکسیدواسکوآلنسیکلازها از مهمترین آنزیمهای کاتالیزکننده مسئول بیوسنتز تریترپنوییدها میباشند که بتاآمیرین سنتاز و اسکوآلناپوکسیداز از جملهی این آنزیمها هستند. در این پژوهش بیان ژنهای مختلف شامل یک ژن مونوترپن سنتازی، ژرانیلدیفسفات سنتاز، بتاآمیرین سنتاز و اسکوآلناپوکسیداز تحت تیمار اسیدسالیسیلیک بررسی شد. بیان نیمهکمی ژنهای مونوترپن سنتاز، ژرانیلدیفسفات سنتاز، بتاآمیرین سنتاز و اسکوآلناپوکسیداز در سطح رونوشت در برگهای تیمارشده با اسیدسالیسیلیک نشان دهنده تغییر بیان متفاوت این ژنها در پاسخ به اسیدسالیسیلیک میباشد.
بیان ژن,ترپنها,سیاهدانه,گیاه دارویی,متابولیتهای ثانویه
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102240.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102240_782abb8ba946c6fdb5cfc85592f0e057.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
بهینهکردن شدت نور در تکثیر درونشیشهای گز روغنی (Moringa peregrina)
175
181
FA
ربابه
پناهزاده پریخان
نویسنده مسئول مکاتبات، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران
robabpanahzade@yahoo.com
حسین
میرزایی ندوشن
استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
ijrfpbgr@rifr-ac.ir
فرشته
اسدی کرم
کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
asadi@rifr-ac.ir
محمد علی
ابرهیمی
دانشیار، دانشگاه پیام نور، تهران
10.22092/ijrfpbgr.2015.102241
گز روغنی از گونههای دارویی بومی جنوب شرق کشور و متحمل به خشکی است. متاسفانه، این گیاه با اهمیت از نظر دارویی، زیستمحیطی، صنعتی و غذایی بهدلیل برداشت بیرویه بذر و عدم توجه به حساسیتهای ویژهاش، در معرض فرسایش ژنتیکی و خطر قرار دارد. تکثیر رویشی ژنوتیپهای برتر این گونه بهمنظور توسعه رویشگاههای آن در دستور کار موسسات تحقیقاتی قرار دارد. به این منظور این تحقیق جهت ارزیابی اثر سه سطح مختلف نور، با شدتهای 700 ، 1200 و 2000 لوکس بر رشد و نمو شاخههای حاصل از جوانهزنی بذور گز روغنی، انجام شد. از اینرو، جهت تثبیت اثر ژنوتیپ، ابتدا گیاهچههای حاصل از بذر منطقه کنشکی واقع در شهرستان نیکشهر از توابع استان سیستان و بلوچستان، با ریزازدیادی تکثیر شدند. شاخههای بهدست آمده به محیطهای کشت بهینه انتقال یافته و در قالب طرح کاملا تصادفی، در سه سطح نوری و در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. تفاوت رشد و نمو شاخهها بهوضوح قابل مشاهده بود. بر اساس نتایج حاصل، گرچه این گونه بومی مناطق با شدت نور بالاست، در تکثیر بهصورت ریزازدیادی شرایط با نور کم را بهتر میپسندد. بهنحوی که بیشترین شدت نور کمترین رشد و نمو شاخهها را موجب شد. از این، رو در تولید انبوه ژنوتیپهای برتر این گونه با روش ریزازدیادی، توصیه میشود از شدت نور کم استفاده شود.
گز روغنی,ریزازدیادی,شدت نور,گیاه داروئی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102241.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102241_d3b8fe47a9bae42c7f27de3bc2e666df.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
اثر محیط کشت، ژنوتیپ و تنظیمکنندههای رشد گیاهی بر ریزازدیادی گیاه جاتروفا (Jatropha curcas L.)
182
191
FA
میترا
امام
نویسنده مسئول مکاتبات، استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران پست الکترونیک memam@rifr-ac.ir
mitraemam@yahoo.com
لیلا
میرجانی
کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
mirjani@rifr-ac.ir
طیبه سهیلا
نراقی
کارشناس، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
naraghi7@yahoo.com
هاشم
کنشلو
استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
hkeneshlo@yahoo.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.102242
جاتروفا،<em>Jatropha curcas</em> یک گونه گرمسیری سریعالرشد از خانواده Euphorbiaceae است این گیاه باارزش دارای اهمیت اقتصادی، دارویی و صنعتی است. تکثیر معمول گیاه از طریق بذر و قلمه میباشد. نظربه روغنی بودن بذر جاتروفا و پایین بودن قوه نامیه آن، از کشت جوانه برای تکثیر گیاه استفاده شد. برای ریزازدیادی گیاه، از جوانههای رأسی دانهالهای دو و چهارساله جاتروفا (ژنوتیپ 1 و 2)، در فصلهای مختلف سال استفاده شد. ضدعفونیکردن سطحی نمونهها، با استفاده از محلول کلرید جیوه 1/0 درصد بهمدت ده دقیقه و در فصل پاییز انجام شد و این تیمار بالاترین میزان استقرار جوانه را برای ژنوتیپ 2 بههمراه داشت. بیشترین رشد طولی و تکثیر شاخه در محیط MS با ترکیب سیتوکینین BA و اکسین IBA در غلظتهای بهترتیب سه و 1/0 میلیگرم در لیتر بهدست آمد. اثرعامل ژنوتیپ بر شاخهزایی معنیدار نبود ولی تأثیر ژنوتیپ 2 بر صفات رشد بالاتر از ژنوتیپ دیگر بود. در مرحله ریشهزایی، بیشترین میزان ریشهدارشدن نمونهها در تیمار محیط تغییریافتهMS دارای IBA در غلظت یک میلیگرم در لیتر بهدست آمد. گیاهان حاصل از کشت بافت پس از انتقال به خاک گلدان و در شرایط گلخانهای سازگار شدند. <br />
ریزازدیادی,ژنوتیپ,شاخهزایی,ریشهزایی و جاتروفا
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102242.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102242_baaefd6ca470dc9e1e00bf62b2492d8b.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
بررسی تأثیر محیطکشت و تنظیمکنندههای رشد بر ریزازدیادی گونه Eucalyptus occidentalis
192
202
FA
زهرا
آبروش
0009-0005-6874-8060
نویسنده مسئول مکاتبات، کارشناس ارشد مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
z.abravesh@gmail.com
محمد حسن
عصاره
استاد و عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
asareh@rifr-ac.ir
میترا
امام
استادیار و عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
mitraemam@yahoo.com
عبدالرحمن
مرید
کارشناس باغ گیاهشناسی گرمسیری و نیمه گرمسیری دزفول
sabbaghzadehf@yahoo.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.102243
گونه <em>Eucalyptus occidentalis</em> درختی سریعالرشد که بهخاطر نوش و گردهاش برای تولید عسل، اسانس در صنعت داروسازی، تانن در صنعت چرمسازی و فیبرهای چوبی در صنعت کاغذسازی کشت میشود. در این تحقیق، ریزازدیادی گونه <em>E. occidentalis</em> بهطریق کشت جوانه در محیط کشت MS و GD در آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. بهترین روش سترونسازی بذر، شستشو زیر آب جاری بهمدت 2 ساعت و سپس 18 دقیقه در محلول 1% هیپوکلریت سدیم بود. تکثیر مطلوب و رشد طولی شاخه این گونه در محیط کشت MS حاوی هورمونهای سیتوکینین BAP، GA<sub>3</sub> و اکسین IBA بهترتیب در غلظتهای 5/0، 15/0 و 01/0 میلیگرم در لیتر، بههمراه P.V.P در غلظت 200 میلیگرم در لیتر بهدست آمد. بهترین ریشهزایی در محیط MS محتوی نصف غلظت نیترات و IBA حاوی 2 میلیگرم در لیتر بهدست آمد. گیاهچههای ریشهدار شده در شرایط گلخانهای سازگار شدند. این بررسی نشان داد که با استفاده از تیمارهای مناسب در سیستم کشت بافت، میتوان این گونه ارزشمند را در زمان کوتاهی تکثیر کرد.
اکالیپتوس,ریزازدیادی,محیطکشت,تنظیمکنندههای رشد
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102243.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102243_629cad8fbc293470c07da1121ca323e7.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
تغییرات کمی و کیفی آنزیم پراکسیداز در برخی پایههای افراپلت (Acer velutinum Boiss.) در ارتفاعات مختلف جنگلهای مازندران
203
214
FA
رقیه
خاکسار
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد علوم گیاهی، دانشگاه خوارزمی، تهران
shomal.cn@gmail.com
مجید
الداغی
نویسنده مسئول مکاتبات، استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، مازندران
m_aldaghi@yahoo.com
اعظم
سلیمی
استادیار، دانشگاه خوارزمی، تهران
salimi@khu.ac.ir
کامبیز
اسپهبدی
دانشیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، مازندران
espahbodi.k@gmail.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.102271
آنزیم پراکسیداز بهعنوان شاخص تغییرات فیزیولوژیک در گیاهان همواره مورد توجه محققان بوده است. این مطالعه با هدف بررسی تغییرات کمی و کیفی آیزوزایمهای پراکسیداز در پایههای افراپلت (<em>Acer velutinum </em>Boiss.) در منطقه جنگلی هزارجریب استان مازندران انجام شد. در اواسط فصل پاییز تعداد 30 پایه درخت افراپلت در سه دامنه ارتفاعی (کمتر از 700، بین 800 تا 1000 و بیشتر از 1500 متر از سطح دریا) انتخاب شده و از پوست تنه آنها نمونهبرداری شد. پس از تهیه نمونههای مورد نظر و عصارهگیری از آنها، مطالعات کمی آنزیمی توسط دستگاه اسپکتروفتومتر و مطالعات کیفی با استفاده از روش الکتروفورز ژل پلیاکریلآمید انجام شد. بر اساس فعالیت کمی آنزیم پراکسیداز در پوست تنه پایههای افراپلت در رویشگاههای بالابند، میانبند و پایینبند اختلاف معنیدار در سطح احتمال 95% دیده شد. بر این اساس، سه رویشگاه مورد بررسی از لحاظ فعالیت کمی آنزیم تا حد زیادی قابل تفکیک از یکدیگر بودند. بررسی فعالیت کیفی آنزیم پراکسیداز نیز نشان داد که این آنزیم برای مطالعه تنوع ژنتیکی در درون و بین رویشگاههای افراپلت کارآیی لازم را دارد. بعلاوه نتایج این تحقیق حاکی از آن بود که فراوانی ظهور باندهای کاتدی در رویشگاههای بالابند و میانبند نسبتاً بیشتر بود که علت این امر را میتوان به احتمال وقوع سرمای دیررس بهاره در ارتفاعات بالاتر از 800 متر نسبت داد.
افراپلت,ارتفاع,پراکسیداز,آیزوزایم,الکتروفورز
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102271.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102271_d2e6640fa5995b2178ce337b6454eba7.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
ترکیبپذیری عمومی در فامیلهای نیمهخواهری فسکیوی بلند Festuca arundinaceum (Schreb)
215
225
FA
فاطمه
امینی
- استادیار، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، ورامین
aminif@ut.ac.ir
10.22092/ijrfpbgr.2015.102274
در مراحل اولیه برنامههای اصلاحی گیاهان علوفهای از طریق ارزیابی قدرت ترکیبپذیری میتوان ژنوتیپهای برتر را انتخاب کرد. یکی از گیاهان علوفهای که از نظر اقتصادی مهم بوده و بهعنوان علوفه کاربرد وسیعی دارد فسکیوی بلند میباشد که خودناسازگار و دگرگشن است. برای ارزیابی ترکیبپذیری عمومی در گیاه فسکیوی بلند، بذور حاصل از پلیکراس 25 ژنوتیپ در مزرعه تحقیقاتی اصفهان کشت و طی سالهای 1391 و 1392 در طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار ارزیابی شدند. صفات مورد ارزیابی شامل تعداد روز تا گردهافشانی، ارتفاع بوته، تعداد ساقه بارور، طول و عرض برگ پرچم، طول خوشه، عملکرد بذر در هر بوته و عملکرد علوفه خشک بود. برای صفت تعداد روز تا گردهافشانی ژنوتیپهای 23 (از اصفهان) و 13 (از مجارستان) بهترتیب با 24/6 و 76/7- بیشترین و کمترین قدرت ترکیبپذیری عمومی را داشتند. برای صفت عملکرد علوفه تر و عملکرد علوفه خشک ژنوتیپهای 15 (از شهرکرد)، 18و 19 (از مجارستان)، 20 و 23 (از اصفهان) و 24(از لهستان) قدرت ترکیبپذیری مثبت و بالا داشتند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه خوشهای صفات مورد مطالعه فامیلهای فسکیوی بلند در چهار گروه قرار گرفتند. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات در گروههای مختلف نشان داد که فامیلهای گروه سوم از نظر صفات عملکرد علوفه بیشترین میانگین را داشتند. بررسی تجزیه خوشهای و همزمان با آن در نظر گرفتن ترکیبپذیری عمومی ژنوتیپها برای تعیین بهترین ترکیب والدی برای تهیه ارقام ساختگی در برنامههای اصلاحی آینده مفید خواهد بود.
تجزیه خوشهای,ترکیبپذیری عمومی,عملکرد علوفه,فسکیوی بلند
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102274.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102274_7759c8bb1cdb94970ec0b4594bdbbf0d.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
خصوصیات ریختشناسی و عملکرد ریشه در ژنوتیپهای بومی کاسنی
226
236
FA
هادی
شوریده
دانشجوی دکتری اصلاح نباتات- پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
h.shoorideh@ut.ac.ir
سید علی
پیغمبری
نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
alipey@ut.ac.ir
منصور
امیدی
استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
momidi@ut.ac.ir
محمدرضا
نقوی
استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
اسعد
معروفی
استادیار، دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان
a.maroufi@uok.ac.ir
احمد
بالندری
استادیار، پژوهشکده علوم و صنایع غذایی، مشهد
balandary1339@yahoo.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.102283
کاسنی (<em>Cichorium intybus</em>) یک گیاه دارویی است که درریشه، برگ و بذر آن ترکیبات مهمی مثل اینولین، سزکوئیترپن لاکتونها، کومارینها و فلاونوئیدها وجود دارد. کاسنی ریشهای بهعنوان یک گیاه صنعتی، اصلیترین منبع تهیه اینولین، در کشورهای اروپایی، چین و ژاپن است. در این تحقیق برای اولین بار جهت بررسی توانمندی ژنوتیپهای بومی کاسنی از نظر عملکرد ریشه و چند صفت زراعی مهم، یازده توده بومی و یک جمعیت مجارستانی کاسنی ریشهای (شاهد) اواخر اسفند سال زراعی 91-1390 در پژوهشکده علوم و صنایع غذایی مشهد کشت شدند. صفات مورد مطالعه، شامل طول و عرض برگ، شدت کرکدار بودن، وزن خشک ریشه و اندامهای هوایی و نسبت آنها، زمان ظهور ساقه گلدهنده، تعداد جوانه در محل طوقه و ارتفاع نهایی گیاه بود. با توجه به اینکه رابطه بین عملکرد اینولین و درصد اینولین در ارقام بررسی شده کاسنی، معنیدار نیست، لذا در این تحقیق وزن خشک ریشه بهعنوان شاخص عملکرد اینولین کاسنی در نظر گرفته شد. وزن خشک ریشه در اکثر ژنوتیپهای ایرانی در اولین نمونهگیری در مرحله روزت تا قبل از ظهور ساقه گلدهنده (هفته هشتم پس از کاشت) وضعیت مطلوبی داشت و حتی ژنوتیپ ملاثانی وزن خشک ریشه بیشتری نسبت به شاهد داشت، ولی وزن خشک ریشه ژنوتیپهای بومی با ظهور ساقه گلدهنده (بولتینگ) در سال اول کشت در دومین مرحله نمونهگیری یک ماه قبل از برداشت (هفته بیست و ششم پس از کاشت) بهطور چشمگیری نسبت به شاهد کمتر بود.
گیاه دارویی,پریبیوتیک,عملکرد ریشه,اینولین
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102283.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102283_13237cf021a7ec328d8223082f044e04.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
تکثیر افراکیکم (Acer monospessulanum) از طریق کشت بافت
237
246
FA
اعظم
سعیدی حیدری
دانشجوی کارشناسیارشد فیزیولوژی و اصلاح گیاهان زینتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران
azamsaeedi@gmail.com
عباس
صفرنژاد
نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد
sebre14@yahoo.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.102284
جنس افرا (<em>Acer</em>)، درختان خزانکننده متعلق به خانواده افرا (<em>Acereacea</em>) میباشد. افرا<em>Acer monospessulanum</em> از جمله گیاهانی است که در خطر انقراض قرار دارد و ریشهدار کردن قلمه و جوانهزنی بذر آن به سختی انجام میشود. از اینرو هدف از انجام این تحقیق تعیین محیط کشت بهینه جهت باززایی گیاه افرا از طریق کشت بافت بود. محیط کشت استفاده شده محیط MS بود که از هورمونهای اکسین و سیتوکینین با ترکیبات و غلظتهای مختلف برای باززایی استفاده شد. بهترین تیمار برای سترونسازی جوانهها محلول 5/0 درصد قارچکش بهمدت 10 دقیقه، 1/0 درصد کلرید جیوه بهمدت 3 دقیقه، اتانول 70 درصد بهمدت 3 دقیقه و هیپوکلریت سدیم بهمدت 20 دقیقه شناخته شد. از محیط کشت پایه MS همراه با تیمارهای هورمونی مختلف استفاده شد. آزمایش بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که بهترین محیط جهت باززایی حاوی 0002/0 میلیگرم در لیتر TDZ و 5 میلیگرم در لیتر BAP و 1/0 میلیگرم در لیتر IBA بود. بهترین محیط جهت پرآوری از جنین بذری محیط MS با دو برابر آهن همراه با 005/0 میلیگرم در لیتر TDZ بههمراه 5/0 میلیگرم در لیتر Kin بود. ریشهزایی در محیطMS ½، با دو برابر آهن و بدون هورمون مشاهده شد<em>. </em>گیاهچه با رشد مناسب و ریشهدار به جیفیپات منتقل و پس از سازگاری به گلدان و در نهایت بهخاک منتقل شد.
افرا کیکم,کشت بافت,هورمونهای گیاهی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102284.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102284_9473fae1c4cce15b3aab0fd5d025e1a1.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
بررسی عملکرد علوفه جمعیتهایی از گونه مرتعی Elymus pertenuis در شرایط دیم و آبی بر اساس شاخصهای تحمل به تنش خشکی در استان فارس
247
258
FA
مهرناز
ریاست
نویسنده مسئول مکاتبات، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، شیراز
riasat.mehrnaz@yahoo.com
علی اشرف
جعفری
http://orcid.org/000
استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
aliashrafj@gmail.com
یوسف
صفوی
کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد، بروجرد
y_safavi@yahoo.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.102292
بهمنظور بررسی شاخصهای تحمل به تنش خشکی و شناسایی جمعیتهای متحمل در شرایط دیم، 16 جمعیت از گونه <em>Elymus pertenuis</em>در دو محیط کشت آبی و دیم در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی با سه تکرار بهمدت سه سال مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخصهای تحمل به خشکی شامل میانگین عملکرد، میانگین هندسی عملکرد، شاخص تحمل به تنش، شاخص حساسیت به تنش و شاخص تحمل محاسبه شدند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از وجود تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه بین جمعیتهای مورد بررسی در هر گروه آزمایشی بودند تحلیل همبستگی بین عملکرد علوفه با شاخصهای مذکور نشان داد که شاخصهای میانگین عملکرد، میانگین هندسی عملکرد و شاخص تحمل به تنش بهعلت داشتن بیشترین ضریب همبستگی با عملکرد، مناسبترین شاخصها برای تعیین جمعیتهای متحمل به شرایط دیم میباشند. در مجموع جمعیتهای اقلید، اسدآباد و برده بهترتیب با میانگین عملکرد 6323، 5560 و 5666 کیلوگرم بهعنوان جمعیتهای مناسب جهت کشت در دو محیط دیم و آبی معرفی شدند. برای گروهبندی جمعیتها بر اساس سه شاخص تحمل به تنش، میانگین عملکرد و میانگین هندسی عملکرد از تجزیه خوشه استفاده شد.
کشت دیم,کشت آبی,شاخصهای تحمل,عملکرد علوفه
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102292.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102292_7cd12364318d1bfe915b8cf4a9a17c19.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
ارزیابی ریختشناسی و تحمل به تنش خشکی در جمعیتهایی از Aegilops cylindrica در ایلام
259
276
FA
افسانه
نوری
نویسنده مسئول مکاتبات، دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
ru_noori@yahoo.com
علی اشرف
مهرابی
0000-0002-0060-3114
دانشیار، دکتری تخصصی بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
alia.mehrabi@yahoo.com
هوشمند
صفری
مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه
hooshmand.safari@gmail.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.102293
بهمنظور معرفی شاخصهای تحمل به خشکی در 48 اکسشن از گیاه <em>Aegilops cylindrica</em> آزمایشی در قالب طرح آزمایشی آگمنت بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار در دو شرایط تنش خشکی و غیر تنش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه همبستگی میان شاخصها و عملکرد بیولوژیک جمعیتها، شاخصهای میانگین هارمونیک، تحمل به تنش، میانگین هندسی بهرهوری و میانگین حسابی بهرهوری، همبستگی بالایی با عملکرد بیولوژیک در دو شرایط تنش و غیر تنش داشته و در غربالگری جمعیتها بهتر عمل کردند. تجزیه اطلاعات شاخصها و عملکرد جمعیتها به مؤلفههای اصلی نشان داد که مؤلفه اول و دوم قادر به تبیین بخش عمدهای از اطلاعات دادهها بودند. مؤلفه اول که 26/61 درصد از اطلاعات را توجیه میکرد نیز مؤید کارایی شاخصهای مذکور در غربالگری جمعیتهای متحمل از سایر جمعیتها بود. جمعیتهای 9، 24، 34، 43، 42، 35، 45، 47، 48، 23، 18، 3، 26 و 4 بر اساس عملکرد در هر دو شرایط نرمال و محدود رطوبتی دارای بیشترین مقادیر بودند، و بر اساس شاخصهای میانگین حسابی عملکرد، میانگین هندسی عملکرد، میانگین هارمونیک عملکرد و شاخص تحمل تنش تحمل مطلوبی برای مقاومت به خشکی داشتند. جمعیتهای 14، 36، 10، 32، 17، 20، 12، 15، 46، 40، 11 و 37 در محیط نرمال عملکرد مطلوب داشتند و باتوجه به عملکرد ضعیف در شرایط تنش بهعنوان جمعیتهای حساس شناسایی شدند. جمعیتهای 25، 41، 33، 5، 6، 2، 7، 44، 1 و 8 در شرایط محدود رطوبتی عملکرد مطلوب و سازگاری اختصاصی با شرایط دیم داشتند. جمعیتهای 13، 16، 19، 21، 22، 27، 28، 29، 30، 31، 38 و 39 عملکرد ضعیفی در هر دو شرایط نرمال و محدود رطوبتی داشتند. گروهبندی حاصل از تجزیه خوشهای مطابقت متوسطی با گروهبندی تجزیه به مؤلفهها نشان داد. در نهایت جمعیتهای 34، 24، 43 و 9 بهعنوان جمعیتهای متحمل به تنش خشکی و مطلوب از نظر عملکرد در شرایط آب و هوایی استان ایلام معرفی شدند.
Aegilops cylindrica,تنش خشکی,شاخصهای تحمل به تنش,عملکرد بیولوژیک
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102293.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102293_2538a2844a5f823b2ceea958e85fd86d.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
مقایسه تنوع ژنتیکی درختان خشکیده و سالم گونه زربین در ارتفاعات مختلف با استفاده از پروتئینهای ذخیرهای بذر
277
287
FA
رقیه
ذوالفقاری
0000-0003-3467-5447
نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار، دانشگاه یاسوج
zolfaghari@yu.ac.ir
رقیه
دریکوند
دانشآموخته کارشناسی ارشد دانشگاه یاسوج
r.derikvand@rocketmail.com
رضا
نقیها
استادیار، دانشگاه یاسوج
naghiha@yu.ac.ir
پیام
فیاض
0000-0001-7842-2287
استادیار، دانشگاه یاسوج
payamfayyaz@gmail.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.102294
پروتئینها بهعنوان محصولهای مستقیم ژن، نشانگرهای مناسبی در ارزیابی تنوع ژنتیکی و شناسایی پایههای مقاوم محسوب میشوند. برای بررسی پروتئین ذخیرهای بذر گونه زربین (<em>Cupressus sempervirens</em>) براساس فعالیت کیفی با استفاده از روش SDS-PAGE، از40 پایه درخت زربین که شامل درختان خشکیده و سالم در دو طبقه ارتفاعی بودند، نمونهبرداری صورت گرفت. نتایج نشان داد که وزن مولکولی باندهای ظاهر شده بر روی الگوی الکتروفورزی باندهای پروتئینی بین 18 تا 125 کیلو دالتون متفاوت بود. نتایج تجزیه خوشهای و تابع تشخیص نشان داد که درختان دو منطقه ارتفاعی بر اساس باندهای پروتئینی از یکدیگر جدا شدند اما درختان با درجات مختلف خشکیدگی نتوانستند از یکدیگر جدا شوند. نتایج پارامترهای تنوع ژنتیکی مانند شاخص شانون و نئی و درصد چندشکلی نیز نشان داد که درختان با خشکیدگی ضعیف بیشترین و درختان با خشکیدگی شدید کمترین تعداد بودند. همچنین درختان ارتفاع بالا از تنوع بیشتری نسبت به درختان ارتفاع پایین برخوردار بودند. تنوع درون جمعیتی در دو طبقه ارتفاعی بیشتر از تنوع بین جمعیتی بود و تفاوت بین جمعیتها معادل 42/0 بود. با توجه به نتایج تحقیق میتوان گفت که درختان زربین واقع در منطقه مورد مطالعه بهخصوص در طبقه ارتفاعی بالا از تنوع بالایی برخوردار هستند. همچنین بر اساس پروتئینهای ذخیرهای بذر نمیتوان درختان سالم و خشکیده را از یکدیگر تشخیص داد.
ذخیرهگاه جنگلی,تنگ سولک,خشکیدگی,الکتروفورز,زربین
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102294.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102294_72cadb610eff06b656f7af69c0a59044.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
پاسخهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک برگ درختان در تودههای دچار زوال بلوط ایرانی
288
298
FA
احمد
حسینی
استادیار پژوهش، بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایلام
ahmad.phd@gmail.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.102295
بهمنظور بررسی چگونگی پاسخهای مورفولوژیک و فیزیولوژیک برگ درختان بلوط ایرانی، یکی از تودههای جنگلی دچار خشکیدگی در منطقه ملهسیاه در نیمه شمالی استان ایلام انتخاب شد. درختان بلوط بر اساس شدت خشکیدگی تاجی به چهار گروه با تعداد 6 تکرار تقسیم شدند. نمونهگیری از برگ درختان طی دو سال متوالی در فصول بهار و تابستان در جهت جنوبی تاج آنها بهطور تصادفی انجام و برای اندازهگیری سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، SLA، LMA، رطوبت وزنی و RWC به آزمایشگاه منتقل شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل فصل نمونهبرداری و شدت خشکیدگی تاجی بر روی مقادیر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک معنیدار نبود، اما تمامی صفات مزبور با تغییرات کاهشی یا افزایشی معنیدار همراه بودند. نتایج نشان داد که وزن خشک برگ درختان سرخشکیده در بهار 93 بیشتر از درختان سالم بود. میانگین سطح برگ درختان سرخشکیده در بهار 92 و در بهار و تابستان 93 کمتر از درختان سالم بود. میانگین میزان آب برگ درختان سرخشکیده در بهار و تابستان 92 کمتر از درختان سالم بود. میانگین رطوبت وزنی برگ درختان سرخشکیده در بهار و تابستان 92 و بهار 93کمتر از درختان سالم بود. میزان RWC برگ درختان سرخشکیده در فصول بهار و تابستان 92 و بهار 93 کمتر از درختان سالم بود. نتیجهگیری شد که خشکسالی تأثیر شدیدتری بر وضعیت مورفولوژیک و فیزیولوژیک برگ درختان سرخشکیده بلوط ایرانی داشته و پاسخهای برخی صفات در درختان سرخشکیده در جهت تحمل یا مقاومت به شرایط خشکی و انجام فعالیتهای حیاتی در حد ممکن است.
جنگل بلوط,خشکیدگی,مورفولوژی,فیزیولوژی,ایلام
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102295.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102295_67cadf538a24b0268eb4c626002d9dda.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
2
2015
08
23
تنوع ژنتیکی صفات رویشی و زایشی در ژنوتیپهای مختلف استپی ریشدار Stipa barbata var. arabica در استان اصفهان
299
313
FA
لیلی
صفایی
نویسنده مسئول مکاتبات، مربی پژوهش، زیست شناسی گیاهی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
safaii2000@yahoo.com
فرهنگ
قصریانی
استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
ghasriani@rifr-ac.ir
10.22092/ijrfpbgr.2015.102303
بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات رویشی و زایشی گیاه استپی ریشدار (<em>Stipa barbata </em>var. <em>arabica)</em>،آزمایشی روی 16 ژنوتیپ جمعآوری شده از نقاط مختلف استان اصفهان با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی و 3 تکرار، در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان طی سالهای 1392- 1393 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنیداری میان ژنوتیپهای مورد مطالعه برای همه صفات نشان داد. کلیه صفات بهجز طول برگ از وراثتپذیری متوسط تا زیاد (60 الی99 درصد) برخوردار بودند. ژنوتیپ پلکله و ایستگاه میمه با عملکرد علوفه بهترتیب معادل 3129 و 2804 کیلوگرم در هکتار و عملکرد بذر 409 و 265 کیلوگرم در هکتار بهعنوان ژنوتیپهای برتر شناخته شدند. عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنیداری با عملکرد علوفه داشت. شش مؤلفه اول در تجزیه به مؤلفههای اصلی، 83 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کرد. وزن خشک بوته، وزن بذر تک بوته، عملکرد علوفه و بذر عمدهترین نقش را در تبیین مؤلفه اول داشتند. در مؤلفه دوم، ارتفاع در زمان رسیدگی بذر و تاج پوشش، در مؤلفه سوم طول برگ، در مؤلفه چهارم طول خوشه در زمان رسیدگی بذر، در مؤلفه پنجم طول خوشه در آغاز خوشهدهی و ارتفاع گیاه در آغاز خوشهدهی و در مؤلفه ششم تعداد بذر در خوشه و وزن بذر در خوشه بیشترین اهمیت را در تبیین این مؤلفهها داشتند. تجزیه خوشهای، 12 ژنوتیپ مورد بررسی را در سه گروه مختلف قرار داد که در آن اختلافهای چشمگیری از نظر عملکرد بذر و علوفه بین گروهها وجود داشت.
استپی ریشدار,عملکرد,وراثتپذیری,ضریب همبستگی,تجزیه به مؤلفههای اصلی و تجزیه خوشهای
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102303.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_102303_314409883783377167e05b439b88aa24.pdf